Muharram maakt deel uit van Irak en Irak van Muharram.

Tijdens de huidige maand wordt er in Irak jaarlijks onderkend dat waardigheid hoogstaander is dan de machtigste tiran of veroveraar. Vandaag markeert het begin van de maand Muharram, waarin Irakezen het martelaarschap herdenken van de kleinzoon van de profeet Mohammed, Imam Hussain, die in het jaar 680 CE gewelddadig werd vermoord door de strijdkrachten van Yazid in Karbala. Gedurende deze maand komen zowel Iraakse moslims als niet-moslims samen om te reflecteren op de dood van deze heilige. Er wordt aangenomen dat de mensheid, Gods eigen schepping, deze tragedie heeft laten plaatsvinden - en om dit te herdenken reciteren mensen poëzie, schenken voedsel aan de armen, organiseren bijeenkomsten te reflecteren, maar ook om op emotioneel vlak te deze tragedie te ervaren. De herdenking van Imam Hussain wordt vaak ingekaderd als een specifieke religieuze gebeurtenis, maar is eigenlijk inheems voor de Iraakse cultuur en gaat eeuwen terug.

In de periode tussen het Ummayad-rijk (661-750) en het Abbasiden-rijk (750-1250) werden Muharam-bijeenkomsten voornamelijk bij mensen thuis georganiseerd. Vaak leidde een dichter die de Arabische taal machtig was dergelijke bijeenkomsten, waarin mensen hun verdriet op verschillende manieren uitten. Deze bijeenkomsten creëerden een gevoel van eenheid dat de verschillen tussen arm en rijk, vroom en zondig deed verdwijnen. Onder de Abbasiden - toen ze zich er niet politiek door bedreigd voelden - begon publieke rouw om Imam Hussein in Bagdad, Najaf en Karbala. Onder de Buwayids die vanaf het jaar samen met de Abbasiden regeerden, werden er 963 optochten en processies gehouden op straat en op markten. De oorsprong voor de jaarlijkse ritualisering van de Muharram-herdenkingen ligt in de rouw om de dood van imam Hussain door de mensen van Kufa, Irak, die een diepe spijt voelden nadat ze de moord op de heilige in 680 niet hadden voorkomen.

Een typisch voorbeeld dat de tragedie van Hussain linkt aan Irak is de rode draad in het verhaal over de bewapening van de rivier de Eufraat door het Yazidi-rijk tegen Imam Hussain en zijn kameraden. Hussain en zijn volgelingen werd verboden om uit deze rivier te drinken tijdens hun reis van Medina naar Kufa. De dorst en het verlangen naar slechts een druppel water bereikt het ultieme hoogtepunt wanneer Hussains halfbroer Abbas wordt aangevallen en gedood terwijl hij een vat met water vulde voor de kleine kinderen die Hussain vergezelden. Deze strijd en het verlangen naar water, alsmede de tranen die dit verlangen veroorzaakten, is een terugkerend verhaal in veel van Irak's literaire uitdrukkingen. Dit toont aan dat zelfs de manier waarop de tragedie van Hussain wordt verteld nauw verbonden is met de Iraakse cultuur.

Onder de regering van de Baath-partij werden Muharam-bijeenkomsten strikt gecontroleerd op hun rituelen en de inhoud hiervan. Substantiële discussies over de tragedie van Imam Hussein die betrekking hebben op de politieke en sociale realiteit waren ten strengste verboden. Toch bleven mensen zich Muharam op de een of andere manier herinneren, met enorme risico's van dien. Tegelijkertijd weergeeft dit hoe diep de herinnering aan Imam Hussain geworteld is. Al in de jaren negentig moest de Baath-partij haar beperkingen op Muharam-bijeenkomsten versoepelen en probeerde zij dit op oppervlakkige wijze te herintegreren in de officiële ideologie.

We kunnen hiermee concluderen dat de rouw om imam Hussein net zo goed deel uitmaakt van Irak als de geschiedenis van Sumerië. De Muharam-bijeenkomsten onderstrepen en verrijken het Iraakse erfgoed, en brengen Irakezen actief samen onder de universele boodschappen van gerechtigheid en eenheid.